Kenniscentrum
Fysiotherapie bij duizeligheidsklachten
In het vorige blog hebben we besproken wat duizeligheid inhoudt en zijn er een paar diagnoses benoemd. Maar wat kan de fysiotherapeut voor u betekenen als u duizeligheidsklachten heeft?
Een veel voorkomende diagnose waardoor plotselinge duizeligheid ontstaat is BPPD. Deze afkorting staat voor Benigne paroxismale positieduizeligheid. Dit houdt in dat het “een in aanvallen optredende positie gebonden (bijvoorbeeld bij het draaien van het hoofd, bukken of omhoog komen) duizeligheid” is. Het kan zomaar optreden bij bepaalde bewegingen en is hierna weer weg (of in mindere mate aanwezig).
Hoe ontstaat BPPD?
Om te begrijpen hoe BPPD ontstaat kijken we naar de binnenkant van het evenwichtsorgaan.
Op het bijgevoegde plaatje ziet u een plaatje van de binnenkant van het oor. Het slakkenhuis is verantwoordelijk voor het gehoor, dit wordt verder niet aangetast bij BPPD. Verder ziet u drie kanalen met hiervoor twee kamers, de sacculus en utriculus.
In deze kamers zijn haarcellen met een gelei erop aanwezig. Op deze gelei liggen kleine oorsteentjes. Deze steentjes geven druk aan bijvoorbeeld als u in een lift zit die omhoog of omlaag gaat of als u versnelt.
De kanalen hierachter zijn gevuld met vloeistof en hebben ook haarcellen aan het einde. De vloeistof in deze kanalen gaat bewegen zodra u bewegingen met uw hoofd maakt. Hierdoor weten uw hersenen hoe uw hoofd draait of staat.
Het probleem bij BPPD is dat de oorsteentjes die normaal in de eerste kamers zitten in één van de kanalen kunnen komen. Hoe dit precies gebeurt is nog onbekend. De steentjes horen echter niet in deze kanalen te zitten en geven een ander signaal dan normaal, hierdoor wordt u duizelig bij bepaalde bewegingen. Het is dus de bedoeling dat deze steentjes weer uit de kanalen worden geleidt.
Hoe ziet de behandeling eruit bij BPPD?
Als u bij de therapeut komt met het vermoeden van BPPD (of verwijzing vanuit de huisarts) wordt eerst met een vragengesprek wat dieper op uw klachten ingegaan. Hierna wordt de dix-hallpike test uitgevoerd. Als de ze test positief is, dan is de kans zeer groot dat sprake is van BPPD (1). Vervolgens wordt er overgegaan naar de behandeling.
De behandeling bestaat uit het samen met uw therapeut doorlopen van verschillende houdingen van het hoofd met als doel de kanalen als het waren “door te spoelen”. De meest voorkomende behandeling voor BPPD is de Epley manoeuvre.
De Epley manoeuvre
De Elpley bestaat uit vier verschillende handelingen/houdingen die 60 seconden aan worden gehouden. De handelingen worden samen met uw therapeut uitvoert.
1) Het zitten in lang zit op de bank. Het hoofd wordt gedraaid naar de aangedane kant (dit is door de therapeut onderzocht bij de dix-hallpike) hierna laat u uwzelf, met ondersteuning van de therapeut, in een snelle beweging naar achteren vallen.
2) Hierna wordt het hoofd terwijl u ligt de andere kant op gedraaid.
3) Met begeleiding van de therapeut draait u op de zij van de kant waar uw hoofd naartoe kijkt. De neus draait mee richting de bank.
4) U komt overeind zitten aan de rand van de bank.
Door de positie van het hoofd steeds aan te passen gaat de vloeistof (en zo ook de steentjes) in de kanalen stromen. Door dit op de juiste manier te doen kunnen de steentjes weer uit het kanaal worden gehaald. De kans op succes is rond de 50 procent bij de eerste poging en meer dan 70 procent na meerdere pogingen (2).
De manoeuvre wordt een paar keer achter elkaar uitgevoerd waardoor meestal de reactie verminderd. De Epley is een snelle, veilige en makkelijke oefening die snel verlichting kan geven van de klachten.
Om een wat betere voorstelling te krijgen over hoe dit gaat kunt u het dit filmpje bekijken.
Behandeling van andere duizeligheid klachten
Duizeligheid kan verder optreden in combinatie met nekklachten, wat regelmatig gebeurt na een nektrauma. Vaak kan dit komen doordat de feedback vanuit de nek minder is en dit wisselende signalen kan geven. Heeft uw duizeligheid een duidelijk verband met nekklachten dan wordt er een onderzoek gedaan van uw nek. Bij beperkingen van de mobiliteit en verhoogde spierspanning kunnen duizeligheid en hoofdpijnklachten voorkomen. Na het onderzoek bespreekt de therapeut de beste behandelmogelijkheden met u om de nek bewegelijkheid te verbeteren.
Ook kunt u last hebben van een instabiel gevoel of bewegingsonzekerheid. Dit hoeft niet gepaard te gaan met draaiduizeligheid maar kan er wel voor zorgen dat u het evenwicht verliest of erg wankel beweegt. Indien u last heeft van deze klachten kunt u samen met uw therapeut na een onderzoek gaan werken aan het trainen van de stabiliteit en kracht om dit te verbeteren.
Met de juiste behandeling hopen we u zo snel mogelijk van uw klachten af te helpen.
Dit artikel werd geschreven door Lara Jansen. Binnen Nuijten fysiotherapie is zij de specialist op het gebied van duizeligheidsklachten. Indien u vragen heeft over duizeligheidsklachten of graag meer informatie zou willen, kunt u met haar contact opnemen.
Bronnen:
1. https://www.nhg.org/standaarden/volledig/nhg-standaard-duizeligheid?tmp-no-mobile=1#idp546576
2 .https://www.ntvg.nl/artikelen/benigne-paroxismale-positieduizeligheid/volledig)
Een veel voorkomende diagnose waardoor plotselinge duizeligheid ontstaat is BPPD. Deze afkorting staat voor Benigne paroxismale positieduizeligheid. Dit houdt in dat het “een in aanvallen optredende positie gebonden (bijvoorbeeld bij het draaien van het hoofd, bukken of omhoog komen) duizeligheid” is. Het kan zomaar optreden bij bepaalde bewegingen en is hierna weer weg (of in mindere mate aanwezig).
Hoe ontstaat BPPD?
Om te begrijpen hoe BPPD ontstaat kijken we naar de binnenkant van het evenwichtsorgaan.
Op het bijgevoegde plaatje ziet u een plaatje van de binnenkant van het oor. Het slakkenhuis is verantwoordelijk voor het gehoor, dit wordt verder niet aangetast bij BPPD. Verder ziet u drie kanalen met hiervoor twee kamers, de sacculus en utriculus.
In deze kamers zijn haarcellen met een gelei erop aanwezig. Op deze gelei liggen kleine oorsteentjes. Deze steentjes geven druk aan bijvoorbeeld als u in een lift zit die omhoog of omlaag gaat of als u versnelt.
De kanalen hierachter zijn gevuld met vloeistof en hebben ook haarcellen aan het einde. De vloeistof in deze kanalen gaat bewegen zodra u bewegingen met uw hoofd maakt. Hierdoor weten uw hersenen hoe uw hoofd draait of staat.
Het probleem bij BPPD is dat de oorsteentjes die normaal in de eerste kamers zitten in één van de kanalen kunnen komen. Hoe dit precies gebeurt is nog onbekend. De steentjes horen echter niet in deze kanalen te zitten en geven een ander signaal dan normaal, hierdoor wordt u duizelig bij bepaalde bewegingen. Het is dus de bedoeling dat deze steentjes weer uit de kanalen worden geleidt.
Hoe ziet de behandeling eruit bij BPPD?
Als u bij de therapeut komt met het vermoeden van BPPD (of verwijzing vanuit de huisarts) wordt eerst met een vragengesprek wat dieper op uw klachten ingegaan. Hierna wordt de dix-hallpike test uitgevoerd. Als de ze test positief is, dan is de kans zeer groot dat sprake is van BPPD (1). Vervolgens wordt er overgegaan naar de behandeling.
De behandeling bestaat uit het samen met uw therapeut doorlopen van verschillende houdingen van het hoofd met als doel de kanalen als het waren “door te spoelen”. De meest voorkomende behandeling voor BPPD is de Epley manoeuvre.
De Epley manoeuvre
De Elpley bestaat uit vier verschillende handelingen/houdingen die 60 seconden aan worden gehouden. De handelingen worden samen met uw therapeut uitvoert.
1) Het zitten in lang zit op de bank. Het hoofd wordt gedraaid naar de aangedane kant (dit is door de therapeut onderzocht bij de dix-hallpike) hierna laat u uwzelf, met ondersteuning van de therapeut, in een snelle beweging naar achteren vallen.
2) Hierna wordt het hoofd terwijl u ligt de andere kant op gedraaid.
3) Met begeleiding van de therapeut draait u op de zij van de kant waar uw hoofd naartoe kijkt. De neus draait mee richting de bank.
4) U komt overeind zitten aan de rand van de bank.
Door de positie van het hoofd steeds aan te passen gaat de vloeistof (en zo ook de steentjes) in de kanalen stromen. Door dit op de juiste manier te doen kunnen de steentjes weer uit het kanaal worden gehaald. De kans op succes is rond de 50 procent bij de eerste poging en meer dan 70 procent na meerdere pogingen (2).
De manoeuvre wordt een paar keer achter elkaar uitgevoerd waardoor meestal de reactie verminderd. De Epley is een snelle, veilige en makkelijke oefening die snel verlichting kan geven van de klachten.
Om een wat betere voorstelling te krijgen over hoe dit gaat kunt u het dit filmpje bekijken.
Behandeling van andere duizeligheid klachten
Duizeligheid kan verder optreden in combinatie met nekklachten, wat regelmatig gebeurt na een nektrauma. Vaak kan dit komen doordat de feedback vanuit de nek minder is en dit wisselende signalen kan geven. Heeft uw duizeligheid een duidelijk verband met nekklachten dan wordt er een onderzoek gedaan van uw nek. Bij beperkingen van de mobiliteit en verhoogde spierspanning kunnen duizeligheid en hoofdpijnklachten voorkomen. Na het onderzoek bespreekt de therapeut de beste behandelmogelijkheden met u om de nek bewegelijkheid te verbeteren.
Ook kunt u last hebben van een instabiel gevoel of bewegingsonzekerheid. Dit hoeft niet gepaard te gaan met draaiduizeligheid maar kan er wel voor zorgen dat u het evenwicht verliest of erg wankel beweegt. Indien u last heeft van deze klachten kunt u samen met uw therapeut na een onderzoek gaan werken aan het trainen van de stabiliteit en kracht om dit te verbeteren.
Met de juiste behandeling hopen we u zo snel mogelijk van uw klachten af te helpen.
Dit artikel werd geschreven door Lara Jansen. Binnen Nuijten fysiotherapie is zij de specialist op het gebied van duizeligheidsklachten. Indien u vragen heeft over duizeligheidsklachten of graag meer informatie zou willen, kunt u met haar contact opnemen.
Bronnen:
1. https://www.nhg.org/standaarden/volledig/nhg-standaard-duizeligheid?tmp-no-mobile=1#idp546576
2 .https://www.ntvg.nl/artikelen/benigne-paroxismale-positieduizeligheid/volledig)
