Kenniscentrum
Fasciopathie plantaris #1: diagnose en echografie
"Hielspoor" is binnen de fysiotherapie de meest voorkomende voetklacht. Er wordt gesproken over hielspoor wanneer er sprake is van pijn onder de hiel, meestal optredend tijdens de eerste passen bij opstaan uit bed of na een tijdje zitten. Vooral mensen met een beperkt beweeglijk enkelgewricht en overgewicht (BMI hoger dan 30kg/m2) lopen een verhoogd risico op het krijgen van hielpijn(1,2). Een verhoogd risico wil echter nog niet zeggen dat een beperkt enkelgewricht en overgewicht ook daadwerkelijk de oorzaken van deze klachten zijn!
In Amerika krijgen jaarlijks 2 miljoen mensen te maken met hielpijn, en 1 op de 10 mensen krijgt er ooit in zijn/haar leven mee te maken(1,2). Hielpijn kan vaak lang duren, gemiddeld zo’n 13 tot 14 maanden(3).
Hielspoor, fasciitis of fasciopathie?
De term hielspoor is echter een oude, en verwijst naar een botuitstulping onder het hielbeen die zichtbaar wordt op een röntgenfoto. Tot voor kort werd gedacht dat deze uitstulping, die er normaal niet hoort te zitten, de veroorzaker was van de hielpijn. Inmiddels weten we dat dit niet het geval is. Deze botuitstulping komt namelijk ook heel vaak voor zonder pijn(3).
De pijn onder de hiel bevindt zich ter hoogte van de aanhechting van een peesplaat aan het hielbeen. De officiële naam van deze peesplaat is de fascia plantaris. De medische diagnose bij hielpijn is dan fasciitis plantaris. -Itis staat voor ontsteking, maar daarvan is echter geen sprake. De pijn blijkt te worden veroorzaakt door het opzwellen van de peesaanhechting. Hierdoor neemt de treksterkte van de peesplaat af, en zal deze sneller overbelast raken. Daarom wordt er tegenwoordig steeds vaker gesproken over een fasciopathie- of fasciosis plantaris(4).
De normale dikte van de fascia plantaris ter hoogte van zijn aanhechting is 3,4 mm(5). Internationaal wordt er gesproken van een fasciopathie plantaris wanneer er sprake is van een dikte van 4 mm of meer(6). Het is gebleken dat wanneer de dikte van de pees afneemt tijdens therapie, de pijn ook evenredig afneemt(5,7).
Echografie bij een fasciopathie
Met behulp van echografie kan een verdikte peesplaat goed in beeld worden gebracht. Hoewel de diagnoses hielspoor, fasciitis of fasciopathie plantaris meestal gesteld worden op basis van het verhaal van de patiënt (pijn onder de hiel tijdens de eerste passen), kan nu juist echografie de diagnose bevestigen of ontkrachten. De dikte van de fascia is nauwkeurig meetbaar met echografie en ook de mate van zwelling in de peesplaat is goed te beoordelen.
In de afbeelding hiernaast is een mooi voorbeeld te zien van een aangedane (links) en gezonde peesplaat (rechts). De linker fascia is 7,3 mm dik en toont zwarter dan de rechter fascia, die 3,6 mm dik is. Hoe zwarter de pees afbeeldt op de echo, hoe meer vocht er in de pees zit.
Daarnaast kan met echografie goed het herstel geëvalueerd worden. Neemt de dikte daadwerkelijk af wanneer de pijn afneemt? Dit kan belangrijk zijn bij het juist adviseren van de patiënt.
De volgende keer
In het volgende blogartikel zal ingegaan worden op de verschillende mogelijkheden tot behandeling van de fasciopathie plantaris. De voors en tegens zullen besproken worden, alsmede het hoe en waarom van de behandelmethode van Nuijten Fysiotherapie.
Heb je al langer last van hielpijn en wil je er nu eindelijk eens vanaf? Neem dan gerust contact met ons op.
Literatuur
1. Riddle DL, Pulisic M, Pidcoe P, Johnson RE. Risk factors for plantar fasciitis: a matched case-control study. J Bone Joint Surg Am. 2003;85-A:872-7
2. Irving DB, Cook JL, Menz HB. Factors associated with chronic plantar heel pain: a systematic review. J Sci Med Sport. 2006;9:11-22?
3. Martin RL, Davenport TE, Reischl SF, McPoil TG, Matheson JW, Wukich DK, McDonough CM. Heel Pain – Plantar Fasciitis: Revision 2014. J Orthop Sports Phys Ther. 2014;44(11):A1-A23?
4. Cleland JA, Abbott JH, Kidd MO, Stockwell S, Cheney S, Gerrard DF, Flynn TW. Manual physical therapy and exercise versus electrophysical agents and exercise in the management of plantar heel pain: a multicenter randomized clinical trial. J Orthop Sports Phys Ther. 2009 Aug;39(8):573-85
5. Mahowald S, Legge BS, Grady JF. The correlation between plantar fascia thickness and symptoms of plantar fasciitis. J Am Podiatr Med Assoc. 2011 Sep-Oct;101(5):385-9
6. McMillan AM, Landorf KB, Barrett JT, Menz HB, Bird AR. Diagnostic imaging for chronic plantar heel pain: a systematic review and meta-analysis. J Foot Ankle Res. 2009 Nov 13;2:32?
7. Skovdal Rathleff M, Moelgaard C, Lykkegaard OJ. Intra- and interobserver reliability of quantitative ultrasound measurement of the plantar fascia. J Clin Ultrasound. 2011 Mar- Apr;39(3):128-34
In Amerika krijgen jaarlijks 2 miljoen mensen te maken met hielpijn, en 1 op de 10 mensen krijgt er ooit in zijn/haar leven mee te maken(1,2). Hielpijn kan vaak lang duren, gemiddeld zo’n 13 tot 14 maanden(3).
Hielspoor, fasciitis of fasciopathie?
De term hielspoor is echter een oude, en verwijst naar een botuitstulping onder het hielbeen die zichtbaar wordt op een röntgenfoto. Tot voor kort werd gedacht dat deze uitstulping, die er normaal niet hoort te zitten, de veroorzaker was van de hielpijn. Inmiddels weten we dat dit niet het geval is. Deze botuitstulping komt namelijk ook heel vaak voor zonder pijn(3).
De pijn onder de hiel bevindt zich ter hoogte van de aanhechting van een peesplaat aan het hielbeen. De officiële naam van deze peesplaat is de fascia plantaris. De medische diagnose bij hielpijn is dan fasciitis plantaris. -Itis staat voor ontsteking, maar daarvan is echter geen sprake. De pijn blijkt te worden veroorzaakt door het opzwellen van de peesaanhechting. Hierdoor neemt de treksterkte van de peesplaat af, en zal deze sneller overbelast raken. Daarom wordt er tegenwoordig steeds vaker gesproken over een fasciopathie- of fasciosis plantaris(4).
De normale dikte van de fascia plantaris ter hoogte van zijn aanhechting is 3,4 mm(5). Internationaal wordt er gesproken van een fasciopathie plantaris wanneer er sprake is van een dikte van 4 mm of meer(6). Het is gebleken dat wanneer de dikte van de pees afneemt tijdens therapie, de pijn ook evenredig afneemt(5,7).
Echografie bij een fasciopathie
Met behulp van echografie kan een verdikte peesplaat goed in beeld worden gebracht. Hoewel de diagnoses hielspoor, fasciitis of fasciopathie plantaris meestal gesteld worden op basis van het verhaal van de patiënt (pijn onder de hiel tijdens de eerste passen), kan nu juist echografie de diagnose bevestigen of ontkrachten. De dikte van de fascia is nauwkeurig meetbaar met echografie en ook de mate van zwelling in de peesplaat is goed te beoordelen.
In de afbeelding hiernaast is een mooi voorbeeld te zien van een aangedane (links) en gezonde peesplaat (rechts). De linker fascia is 7,3 mm dik en toont zwarter dan de rechter fascia, die 3,6 mm dik is. Hoe zwarter de pees afbeeldt op de echo, hoe meer vocht er in de pees zit.
Daarnaast kan met echografie goed het herstel geëvalueerd worden. Neemt de dikte daadwerkelijk af wanneer de pijn afneemt? Dit kan belangrijk zijn bij het juist adviseren van de patiënt.
De volgende keer
In het volgende blogartikel zal ingegaan worden op de verschillende mogelijkheden tot behandeling van de fasciopathie plantaris. De voors en tegens zullen besproken worden, alsmede het hoe en waarom van de behandelmethode van Nuijten Fysiotherapie.
Heb je al langer last van hielpijn en wil je er nu eindelijk eens vanaf? Neem dan gerust contact met ons op.
Literatuur
1. Riddle DL, Pulisic M, Pidcoe P, Johnson RE. Risk factors for plantar fasciitis: a matched case-control study. J Bone Joint Surg Am. 2003;85-A:872-7
2. Irving DB, Cook JL, Menz HB. Factors associated with chronic plantar heel pain: a systematic review. J Sci Med Sport. 2006;9:11-22?
3. Martin RL, Davenport TE, Reischl SF, McPoil TG, Matheson JW, Wukich DK, McDonough CM. Heel Pain – Plantar Fasciitis: Revision 2014. J Orthop Sports Phys Ther. 2014;44(11):A1-A23?
4. Cleland JA, Abbott JH, Kidd MO, Stockwell S, Cheney S, Gerrard DF, Flynn TW. Manual physical therapy and exercise versus electrophysical agents and exercise in the management of plantar heel pain: a multicenter randomized clinical trial. J Orthop Sports Phys Ther. 2009 Aug;39(8):573-85
5. Mahowald S, Legge BS, Grady JF. The correlation between plantar fascia thickness and symptoms of plantar fasciitis. J Am Podiatr Med Assoc. 2011 Sep-Oct;101(5):385-9
6. McMillan AM, Landorf KB, Barrett JT, Menz HB, Bird AR. Diagnostic imaging for chronic plantar heel pain: a systematic review and meta-analysis. J Foot Ankle Res. 2009 Nov 13;2:32?
7. Skovdal Rathleff M, Moelgaard C, Lykkegaard OJ. Intra- and interobserver reliability of quantitative ultrasound measurement of the plantar fascia. J Clin Ultrasound. 2011 Mar- Apr;39(3):128-34
